Klaas Schenk, akkerbouwer in Anna Paulowna:
“Elke druppel kan de plant benutten”

In de akkerbouw is Klaas Schenk pionier op het gebied van watermanagement. Op zijn bedrijf in het Noord-Hollandse Anna Paulowna test hij in het project Zoetwaterboeren onder meer druppelirrigatie. “Het is de efficiëntste manier om het steeds schaarsere zoete water voor onze gewassen in te zetten. Maar er zijn nog uitdagingen die we moeten oplossen.”

Zelfs in onze delta is de beschikbaarheid van zoet water geen vanzelfsprekendheid meer, zo weet Klaas. “Klimaatverandering moeten we het hoofd bieden. Verzilting en verdroging zijn een steeds groter probleem. Daarom ben ik dit project gestart.” Zijn bedrijf van 28 hectare laat nieuwe technieken op het gebied van watermanagement in de praktijk te zien: van slimme wateropslag en peilgestuurde drainage tot druppelirrigatie.

Voortouw in recycling
Voor dat laatste is Netafim partner in het project. Klaas maakt gebruik van de Streamline X ReGen met platte druppelslangen die recycled materiaal bevatten. Aandacht voor recycling was een van redenen om voor Netafim te kiezen. “Het bedrijf neemt daarin het voortouw. Ik wil mijn voetafdruk niet groter maken, dus ik vind het belangrijk dat er een knappe vorm van hergebruik van druppelslangen komt. Die is er nog niet, maar er wordt aan gewerkt. De druppelaars zijn bovendien energiezuinig. Voor de afgifte van 0,35 liter/uur/druppelaar kan ik toe met een lage druk en een kleine pomp.”

Potentie van het gewas benutten
Dit is het derde jaar dat hij ervaring heeft met druppelirrigatie bij aardappelen en uien, die ongeveer 10 hectare beslaan. Het eerste jaar was erg nat, waardoor de irrigatie niet gebruikt is. “Dat is natuurlijk een van de nadelen van dit systeem, maar dat beschouw ik als ondernemersrisico.”
Vorig jaar was het voorjaar erg droog en warm. “De druppelirrigatie werkte goed. Door de regelmatige watergift hadden de planten geen stress en groeiden ze efficiënt. Achteraf had ik meer meststoffen moeten doseren om zo de potentie van het gewas nog beter te benutten. En had ik voor zaai van de uien een iets diepere grondbewerking moeten toepassen. Dat zijn leermomenten.”

Watergift op basis van data uit sensoren en satellieten
Ook dit jaar bewijst de druppelirrigatie zijn waarde, hoewel de omstandigheden compleet anders zijn dan vorig jaar. “De laatste weken zijn erg droog met een schrale noordenwind. Door het koude voorjaar zijn de gewassen langzaam gegroeid. De watergift probeer ik zo goed mogelijk af te stemmen op de behoefte van de plant. Netafim ondersteunt daarbij. Zij combineren de data uit de vochtsensoren met satellietbeelden van onze percelen. Dat levert een advies op voor de komende 14 dagen.”

Elke druppel wordt benut
Het systeem heeft onmiskenbaar voordelen. In vergelijking met een haspel is bij druppelirrigatie maar 40 tot 60% van het water nodig, zo is de ervaring van Klaas. “Elke druppel wordt benut, want we verliezen niets aan verdamping. Bovendien kun je de watergift goed doseren, waardoor het gewas geen stress heeft en zo sneller kan groeien. Dat kan zorgen voor een hogere opbrengst en een vroeger oogsttijdstip in de herfst. En als de druppelslangen eenmaal liggen, werkt het relatief simpel.”

Hoge inzet van arbeid en materialen
Uitdagingen zijn er zeker ook. Vooral de inzet van arbeid en materialen vindt Klaas hoog. “Het aanleggen en weer opruimen van de druppelslangen kost gewoon veel tijd. Het is cruciaal dat het opruimen en oprollen mechanisch kan, want anders is de tijdsbesteding en zijn daarmee de kosten per hectare gewoon te hoog.”
Andere uitdagingen ziet Klaas vooral in het aanpassen van zijn bedrijfssysteem. “Je kunt aan meer knoppen draaien. Wat de beste manier is, dat is een zoektocht. Mijn ervaringen deel ik graag, zodat collega’s daarvan kunnen leren.”